Kalau disebut Tuan Guru Haji Hashim Pasir Tumboh pasti ramai yang mengenalinya, namun, tidak ramai yang mengetahui salah seorang daripada teman seperjuangannya yang merupakan ayah saudara beliau ketika menuntut ilmu di Makkah. Tuan Guru Haji Hitam Tanjung Bedil, salah seorang daripada ulama-ulama yang mengasaskan pondok di Kedah dalam tahun 1940-an dan berjuang menentang kemasukan fahaman dan kebudayaan Jepun ketika berlakunya penindasan Jepun di Tanah Melayu. Pastinya, tidak ramai yang mengenalinya melainkan mereka yang pernah berguru dengan beliau ketika hayatnya atau pun melalui pondoknya di Tanjung Bedil, Sungai Baru, Gunung, Alor Setar, Kedah yang masih wujud hingga kini. Kawasan pondoknya kini didiami oleh anak-anak dan cucu-cucu Allahyarham sendiri daripada kelima-lima isterinya. Mudah-mudahan kalam hamba Allah yang fakir dan dhaif ini menjadi pangajaran dan ikutan pada diri sendiri dan orang lain dalam mengikuti jejak langkah ulama-ulama yang terdahulu khususnya di Tanah Melayu dalam mengembangkan ajaran Islam kepada masyarakat. Semoga kesugguhan dan ketekunan mereka yang tidak kenal erti penat dan putus asa serta semangat ingin tahu yang kuat dapat diterapkan dalam diri kita terutamanya kepada mereka yang bergelar penuntut ilmu.Bagi sesiapa yang membaca artikel atau risalah ini,jangan lupa menghadiahkan al-Fatihah kepada Allahyarham Tuan Guru Haji Hitam yang telah kembali ke rahmatullah pada tahun 1985. Mudah-mudahan artikel atau risalah ini menjadi salah satu jasa kepadanya di atas penat lelahnya mendidik dan mendoakan anak cucu sekaliannya walaupun tidak sempat bersama Allahyarham. Kemungkinan juga,kerana doa-doanyalah anak cucunya membesar sebagai seorang muslim yang berilmu. Akhir kalam, mohon maaf jika terdapat kesilapan dalam penulisan ini sama ada dari segi latar belakang dan fakta mengenai Allahyarham Tuan Guru Haji Hitam. Moga-moga kita sama-sama mendapat istifadhah daripada kalam hamba yang fakir ini, insya-Allah..Aminn.
Muhamad Nazim Haji Ahmad Zabidi,
Ahmad Zabidi Haji Hitam, dan
Zawiyah Haji Saad (UKM)
Latar Belakang dan Pendidikan
Allahyarham Tuan Guru Haji Hitam Haji Sulaiman dilahirkan pada 1913 di Kampung Huma, Padang Hang, Alor Setar, Kedah Darul Aman. Sesetengah riwayat menyatakan Allahyarham dilahirkan di Saling, Baling, Kedah. Bagaimanapun, pendapat pertama diputuskan berdasarkan permit kelulusan pengembumian yang dikeluarkan oleh Hospital Besar Alor Setar. Allahyarham kembalinya ke rahmatullah pada jam 7.25 pagi, bertarikh 22 Januari 1985 akibat penyakit kencing manis.
Allahyarham Tuan Guru Haji Hitam adalah anak kelima daripada enam beradik. Nama sebenarnya ialah Haji Hitam atau Yusof hasil perkongsian hidup Haji Sulaiman dengan Hajah Halimah yang merupakan isteri pertamanya. Haji Sulaiman kemudiannya mengahwini Halimah Awang dan dikurniakan anak seramai tiga orang,
Allahyarham Tuan Guru Haji Hitam merupakan salah seorang anak yang mempunyai kelebihan dan mempunyai minat yang mendalam terhadap ilmu agama.Kerana minatnya yang mendalam terhadap ilmu agama,ayahnya telah menghantar beliau mempelajari ilmu dalam usia yang muda di pondok Alor Gunung.Maka,di pondok inilah bermulanya perjalanan Tuan Guru Haji Hitam dalam mencari ilmu.Tuan Guru Haji Hitam sangat mudah menerima dan mengingat ilmu-ilmu yang disampaikan dan beliau juga mudah untuk menguasai ilmu yang dipelajari. Kelebihan Allahyarham dalam menguasai ilmu dan hubungannya yang baik di kalangan rakan-rakannya membuatkan beliau disenangi dan disayangi.
Setelah beberapa tahun menuntut ilmu di Pondok Alor Gunung, Allayarham membuat keputusan untuk menuntut ilmu di Pondok Tok Kenali, Kelantan, setelah mendapat keizinan daripada guru-gurunya di Pondok Alor Gunung..Berbekalkan restu guru dan harapan ayahnya, Allahyarham berjaya menjejakkan kaki ke negeri Cik Siti Wan Kembang yang merupakan salah satu negeri yang kaya dengan ilmu dan ulama yang ramai. Di Pondok Tok Kenali, Allahyarham berpeluang menadah kitab secara langsung daripada Tok Kenali yang merupakan salah seorang ulama yang terkenal dan tersohor di Kelantan pada ketika itu. Allahyarham telah berpeluang mendalami ilmu Nahu, Soraf, Tauhid, Fikah dan Tasawwuf daripada Tok Kenali sendiri. Pengajian Allahyarham bersama Tok Kenali memberi pengalaman dan pengajaran yang sangat berharga dan cukup bernilai dalam diri Allahyarham. Tok Kenali pernah menyatakan dalam buku bahawa Allahyarham adalah murid yang pintar dan boleh berjaya (akan dihurai kemudian). Tok kenali merupakan seorang yang zahid, suka merendah diri, tawaduk dan tidak membezakan orang berpangkat atau tidak dalam memberi layanan. Akhlak Tok Kenali yang begitu memukau sedikit sebanyak mempengaruhi diri Allahyarham sendiri.
Setelah tamat pengajiannya di Pondok Tok Kenali, Kelantan, Allahyarham menyambung pula pengajian di bumi Makkah. Kecenderungan Allahyarham terhadap ilmu pengetahuan, mendorong ayahnya. Haji Sulaiman untuk menghantar Allahyarham melanjutkan pelajaran ke Makkah. Ketika itu usia Allahyarham baru berusia sekitar dua puluh tahun. Pemergian Allahyarham ke bumi Makkah ditemani anak saudaranya Tuan Guru Haji Hasyim Haji Abu Bakar yang kini merupakan tokoh ulama, mudir di Pondok Pasir Tumbuh, Kelantan (Tuan Guru Haji Hasyim telah dianugerahkan Tokoh Maal Hijrah peringkat Kelantan pada tahun 2010). Allahyarham bersama anak saudaranya telah menaiki kapal layar untuk sampai ke bumi Makkah. Di Tanah Suci, Allahyarham mempelajari ilmu agama di pusat pengajian Darul Ulum ad-Diniah.
Selain itu, Allahyarham juga turut mengunjungi Masjidil Haram untuk mengikuti kuliah-kuliah agama yang disampaikan oleh ulama-ulama di sana.
Dalam usianya yang masih muda, Allahyarham yang terkenal dengan sifat kerajinan ini telah berjaya mencapai impian dan hasrat ayahnya. Naluri ingin tahu yang melonjak-lonjak di jiwa Allahyarham telah memberi kesan positif dalam hidupnya. Dari Kedah, kemudian ke Kelantan dan, akhirnya menyambung pelajarannya ke Tanah Suci selama empat belas tahun.
Perjuangan
Kedatangan Jepun ke Tanah Melayu pada 8 Disember, tahun 1941 atas dasar memperjuangan dasar imperialsime telah membuka era baru bagi penduduk di Tanah Melayu. Pemerintahan Jepun yang hanya beberapa tahun di Tanah Melayu itu sedikit sebanyak telah mempengaruhi fikiran rakyat..
Disebabkan masalah yang dialami oleh penduduk ketika itu, Hj Sulaiman telah meminta anaknya, Tuan Guru Hj Hitam supaya kembali ke tanahair untuk mengajarkan serta mempraktikkan ilmu yang dipelajarinya kepada anak-anak bangsa. Tuan Guru Hj Hitam menerima permintaan ayah beliau dengan hati yang ikhlas dan lapang setelah Jepun berundur dari Tanah Melayu sekitar tahun 1945.
Tuan Guru Hj Hitam bin Sulaiman telah memulakan kelas pengajian yang dikendalikannya sendiri di Sidam dan memberi tumpuan terhadap bidang keagamaan. Pembukaan Pondok Sidam yang terletak di Kulim, Kedah telah memberi peluang kepada masyarakat setempat untuk mempelajari ilmu di situ. Dari hari ke hari, bilangan pelajarnya semakin meningkat dan ramai daripada kalangan pelajarnya membina pondok secara persendirian di kawasan tersebut. Keadaan ini telah mendorong Tuan Guru untuk membuka sebuah lagi pondok di Tanjung Bedil. Pemergiannya ke Tanjung Bedil telah menyebabkan Pondok Sidam semakin terpinggir. Kedudukan Tanjung Bedil lebih strategik berbanding dengan pondok di Sidam dan pembelajaran yang dijalankan juga lebih teratur dan mendapat perhatian daripada masyarakat. Terdapat juga di kalangan murid beliau yang berpindah dari Sidam dan menetap di Tanjung Bedil.
Beliau pernah melalui kehidupan yang getir sekembalinya di Tanah Melayu. Allahyarham pernah menjual ubi kayu untuk menyara hidup kesan dari penjajahan Jepun. Namun ia tidak mematahkan semangatnya untuk memenuhi impian ayahnya dan diri sendiri dalam menyampaikan risalah Islam. Berkat kesabaran dan ketabahan ini terbukti dengan kejayaan pondok-pondok yang didirikan oleh beliau.
Allahyarham juga dikurniakan akal yang cerdik dan pintar oleh Allah SWT. Sebelum kawasan Pondok Tanjung Bedil mengalami banjir yang besar, beliau telah menyarankan masyarakat kampung supaya menanam ubi kayu `secara terbalik'. Saranan beliau itu merupakan salah satu cara untuk memudahkan penduduk mendapatkan makanan ketika menghadapi kesusahan dan mengelakkan kebuluran. Apabila banjir melanda, para penduduk lebih mudah untuk mendapatkan makanan dan masalah kebuluran tidak berlaku. Ini kerana tempat-tempat yang mempunyai makanan telah ditanda lebih awal lagi.
Disebalik memenuhi impian ayahnya, Allahyarham telah berjaya menunaikan tanggungjawabnya sebagai pendidik kepada anak bangsa dan masyarakat. Namun ketika usianya meningkat tua,keadaan beliau semakin uzur dan lemah tambahan pula penyakit kencing manis yang dihadapinya. Namun usia dan penyakitnya tidak menjadi penghalang kepadanya untuk menunaikan ibadah solat berjemaah bersama para pelajarnya. Kecintaannya kepada Allah dan rasul-Nya adalah terlalu tinggi.
Tuan guru Hj Hitam ketika sedang sakit
Hari demi hari keadannya semakin lemah. Musibah yang dihadapi oleh Tuan Guru sangat mendukacitakan masyarakat setempat. Beliau terlantar sakit walaupun pelbagai ikhtiar dilakukan untuk mengubati penyakit beliau. Keadaan Allahyarham yang semakin tenat telah membimbangkan anak murid beiau. Namun, takdir Allah mengatasi segalanya.
Tuan Guru Hj Hitam atau Yusoff bin Sulaiman akhirnya menghembuskan nafas terakhir pada 22 Januari 1985, jam 7.25 pagi ketika berumur 71 tahun di Hospital Besar, Alor Setar, Kedah akibat penyakit kencing manis. Kehilangan Tuan Guru adalah satu kehilangan yang besar dan sukar dicari ganti. Satu lagi permata telah hilang di alam ini dan akan berterusan sehinggalah orang jahil diangkat menjadi pemimpin dan pemimpin itu sesat dan menyesatkan sepertimana sabda Nabi SAW. Pemergian beliau meninggalkan ribuan anak murid yang bertebaran di serata negeri. Di kalangan mereka ada yang mengikuti jejak langkah Tuan Guru Hj Hitam menyebarkan dakwah dan sebahagian yang lain meneruskan pelajaran ke peringkat yang lebih tinggi. Jasa dan pengorbanan Tuan Guru akan sentiasa dikenang.
Bagi yang membaca artikel ini,mudah-mudahan bacaan al-Fatihah dan doa kepada beliau menjadi penutup artikel ini.semoga Allah SWT membalas jasa kalian dan memberi taufiq kepada kita semua..
Amin.
Bergambar di sekitar kawasan pondok
| |
| Haji Umar Haji Ahmad Kubang Jawi | |
| |
| dari kiri- tok guru haji hitam , ahmad zabidi , kamarudin , man , ahmad ludin , azizan . berdiri- ahmad roshidi , shahabudin |
Keluarga TG Hj Hitam
Like this:
Be the first to like this post.
Entri ini telah dipos pada September 6, 2011 pada 9:15 am dan diletakkan dibahagian Tokoh Ulama'. Anda boleh mengikuti apa-apa respon kepada pos ini melalui RSS 2.0 feed. Anda boleh tinggalkan respons, atau trackback daripada laman web anda sendiri.
